Λεξιλόγιο

Ένα σύνολο από σημασιολογικούς πόρους (ή όρους) ταξινομημένοι συνήθως αλφαβητικά και ανεπτυγμένοι σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο εννοιολόγησης και με ορισμένη μεθοδολογία. Οι σημασιολογικοί πόροι ενός λεξιλογίου οργανώνονται σε σχέσεις μεταξύ τους - ιεραρχικά ή μη - έτσι ώστε να διαμορφώνουν ένα ολόκληρο δίκτυο εννοιών.

Στο πλαίσιο του Semantics.gr χρησιμοποιούμε τον όρο Λεξιλόγια για τις επιμέρους παρακάτω κατηγορίες:

• Θησαυρούς: λεξιλόγιο όρων με συγκεκριμένη ή όχι θεματολογία, οργανωμένοι σε ένα ή περισσότερα επίπεδα, με σχέσεις συνωνυμίας, αντωνυμίας κλπ. και ταξινομημένοι αλφαβητικά ή εννοιολογικά (π.χ. Getty ΑΑΤ, Relators της LC κλπ.)
• Ταξινομίες και ταξινομικά συστήματα: το βασικό χαρακτηριστικό αυτών των λεξιλογίων είναι η ιεραρχική οργάνωση και απεικόνιση των όρων σε θεματικές κατηγορίες. Ειδικά για τα ταξινομικά συστήματα είναι συνήθης η απόδοση σειριακών αλφαριθμητικών γι’ αυτές τις κατηγορίες (π.χ. DDC, LCC)
• Καθιερωμένες επικεφαλίδες: είναι η πρακτική προτεινόμενων όρων για ονόματα ή έννοιες που εφαρμόζουν εδώ και πολλά χρόνια οι βιβλιοθήκες (π.χ. Library of Congress) και οι οργανισμοί μνήμης και βασίζονται κυρίως σε MARC σχήματα τεκμηρίωσης (π.χ. VIAF, LCSH, MeSH)

Σημασιολογικός πόρος

Ένας πληροφοριακός πόρος ο οποίος ανήκει σε ένα Λεξιλόγιο και ο οποίος αναπαριστά ή περιγράφει μία έννοια, μία χρονική περίοδο, έναν τόπο, ένα φυσικό πρόσωπο ή ένα συλλογικό όργανο. Ένας σημασιολογικός πόρος έχει μόνιμο URI προσδιοριστή, μία προτεινόμενη ονομασία -ενδεχομένως σε διάφορες γλώσσες- και μία σειρά από τιμές σε συγκεκριμένες ιδιότητες. Ένα σημασιολογικός πόρος αποτελεί πραγμάτωση (ή αλλιώς στιγμιότυπο) μιας ή περισσοτέρων κλάσεων αποδίδοντας συγκεκριμένες τιμές στις ιδιότητες αυτών.

Μοντέλο Δεδομένων

Είναι ένα σύνολο από κλάσεις, ιδιότητες και σχέσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την περιγραφή πληροφοριακών πόρων σε ένα ορισμένο γνωστικό τομέα. Ένα μοντέλο δεδομένων μπορεί να οριστεί ως Οντολογία. Στο πλαίσιο του Semantics.gr, ως Μοντέλο Δεδομένων εννοούμε ένα σύνολο από κλασεις και ιδιότητες που έχουν οριστεί με την γλώσσα οντολογιών OWL. Ένα Μοντέλο Δεδομένων καταχωρημένο στο Semantics.gr μπορεί να έχει ήδη καθιερωθεί και δημοσιευθεί αλλού, όπως είναι το SKOS, το mads/rdf και το EDM, ή να δημοσιεύεται πρωτοτύπως στο Semantics.gr, αποτελώντας ένα εξ ολοκληρου νέο μοντέλο δεδομένων ή μια επέκταση/εξειδίκευση υπάρχοντος μοντέλου (application profile).

Κλάση

Μια κλάση ορίζει ένα σύνολο πληροφοριακών πόρων που την απαρτίζουν από κοινού επειδή μοιράζονται κάποιες ιδιότητες.

Ιδιότητα ή γνώρισμα

Χρησιμοποιείται για να δηλώσει σχέσεις ανάμεσα σε πληροφοριακούς πόρους (στιγμιότυπα κλάσεων) η ανάμεσα σε πληροφοριακούς πόρους και τιμές.

Τριπλέτα ή Τριαδική δήλωση

Τριμερής δήλωση που περιλαμβάνει τον πληροφοριακό πόρο - υποκείμενο (subject), την ιδιότητά του - κατηγόρημα (predicate) και την τιμή του - αντικείμενο (object). Η τιμή μπορεί να είναι μία απλή τιμή (λεκτικό, αλφαριθμητικό) ή ένας άλλος πληροφοριακός πόρος, περίπτωση στην οποία η τριπλέτα ορίζει την σχέση μεταξύ δύο πληροφοριακών πόρων. Μία τριπλέτα είναι η μικρότερη μορφή που μπορεί να πάρει ένας RDF Γράφος, ο οποίος είθισται να περιλαμβάνει πολλές τέτοιες δηλώσεις.

Σχήμα Λεξιλογίου

Εξειδικεύει ένα μοντέλο δεδομένων, ορίζοντας επακριβώς την δομή σε επίπεδο ιδιοτήτων και τους περιορισμούς που ορίζουν τις τιμές και τις σχέσεις που που μπορούν να αποδοθούν στις ιδιότητες. Επι της ουσίας, το σχήμα ενός λεξιλογίου καθορίζει με ακρίβεια την φορμα εισαγωγής ή ενημέρωσης μέσω της οποίας ο χρήστης προσθέτει ή ενημερώνει σημασιολογικούς πόρους.

RDF (Resource Description Framework)

Μοντέλο δόμησης πληροφοριακών πόρων στο Σημασιολογικό Ιστό. Στην RDF, ένας πληροφοριακός πόρος περιγράφεται από ένα σύνολο τριπλετών (τριαδικές δηλώσεις).

Χώρος ονομάτων (Namespace)

Ομάδα αναγνωριστικών ονομάτων URI με κοινό πρόθεμα (π.χ. dc, dcterms, skos, κλπ.). Ορίζει τον ενιαίο χώρο αναφοράς μιας οντολογίας ή ενός μοντέλου δεδομένων.

Ενιαία αναγνωριστικά ονόματα πόρων (URIs)

Πρόκειται για διεθνή προσδιοριστικό το οποίο έχει τυποποιηθεί από το W3C. Αποτελείται από συμβολοσειρές χαρακτήρων σύμφωνα με πρότυπους κανόνες σύνταξης και προσδιορίζει με μοναδικό τρόπο έναν πληροφοριακό πόρο ο οποίος μπορεί να παρέχει πληροφορίες για μία συγκεκριμένη ή αφηρημένη οντότητα.